ทำเครื่องปั้นดินเผาที่บ้านเหมืองกุง เชียงใหม่

เปื้อนเพื่อเปลี่ยน ผ่านการลงมือทำงานคราฟต์ให้เป็นการอนุรักษ์ภูมิปัญญาไทยโบราณ ควบคู่ไปกับการสืบสานประวัติศาสตร์ท้องถิ่น

DESTINATION HIGHLIGHT

‘เชียงใหม่’ คืออีกหนึ่งจังหวัดท่องเที่ยวยอดฮิตของไทย ที่หากไม่เข้าไปสัมผัสให้ลึกซึ้ง ก็คงไม่รู้เรื่องราวอีกมากมายที่ซ่อนอยู่ให้เราได้ออกแรงลงมือไปเปิดประสบการณ์ภายใต้พื้นที่พหุวัฒนธรรมที่ยิ่งใหญ่แห่งนี้ อย่างในอำเภอหางดงก็มีกลุ่มชาวบ้านที่พลัดถิ่นจากรัฐฉานเมื่อ 200 กว่าปีก่อน เกิดการรวมตัวกันจนกลายเป็นชุมชน ‘บ้านเหมืองกุง’ ที่ในอดีตนั้น เมื่อหมดฤดูทำนาชาวบ้านก็จะใช้ความรู้และความชำนาญด้านการปั้นมาทำ ‘น้ำต้น’ คนโทสมัยโบราณถวายให้กับเจ้านาย

จากประสบการณ์ในการทำซ้ำ ลงมือออกแรงผ่านกระบวนการหาดิน การปั้น และการทำดินเผา กลายมาเป็นความชำนาญ จนเกิดเป็นองค์ความรู้และส่งต่อรุ่นสู่รุ่นกันมาอย่างยาวนาน ทำให้บ้านเหมืองกุงขึ้นชื่อในเรื่องการปั้นดินเผาที่มีความแข็งแรงและทนทาน รวมไปถึงลวดลายอันเป็นเอกลักษณ์ของพื้นถิ่น และเทคนิคการขัดเงาเครื่องปั้นดินเผาที่ไม่เหมือนกับหมู่บ้านอื่นๆ แม้ว่าในปัจจุบันนี้ ภาชนะดินเผาจะไม่ได้รับความนิยมใช้ในชีวิตประจำวันมากเท่ากับสมัยก่อน แต่งานฝีมือนี้ก็ยังไม่เลือนหายไป เพราะชาวบ้านในชุมชนบ้านเหมืองกุงยังคงทำอาชีพช่างปั้น ส่งผลให้ที่นี่เป็นแหล่งผลิตน้ำต้นที่สำคัญของเชียงใหม่ การันตีได้จากคราบดินเหนียวที่เลอะตามเนื้อตัวและเสื้อผ้าในแต่ละวันของชาวบ้าน ราวกับเป็นสัญลักษณ์ความตั้งใจในการอนุรักษ์ฝีมือของบรรพบุรุษ

นอกจากจะสร้างรายได้ผ่านการรักษาวัฒนธรรมภายในชุมชนแล้ว ยังมีการส่งต่อความรู้และถ่ายทอดฝีมือในการปั้นเครื่องดินเผาให้อยู่คู่กับเชียงใหม่และสังคมไทยต่อไป ผ่านกิจกรรมท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมและภูมิปัญญาท้องถิ่น ให้คนทั่วไปที่สนใจในการปั้นเครื่องดินเผาได้เข้ามาเรียนรู้วิถีชีวิตของกลุ่มชาติพันธุ์ในบ้านเหมืองกุง รวมถึงมีเวิร์กช็อปให้ผู้ร่วมกิจกรรมได้ทดลองเปื้อน ลงมือปั้นหม้อดินเผา ฝึกสกิลการเป็นช่างปั้น โดยมีมืออาชีพคอยสอนอย่างใกล้ชิด ถ่ายทอดทุกกระบวนการปั้นที่มีภูมิปัญญาและความรู้ของชาวล้านนาโบราณผสมผสานอยู่ในดินทุกก้อนที่เราได้สัมผัส

ยิ่งได้ปั้น ยิ่งได้เปื้อน ก็ยิ่งสนุกแบบไม่ต้องกังวล เพราะมีตัวช่วยอย่างครีมอาบน้ำโพรเทคส์ ที่ช่วยทำความสะอาดร่างกาย พร้อมลดการสะสมของแบคทีเรีย โดยไม่ทำให้ผิวแห้ง ให้ออกไปกล้าเปื้อนได้ทุกวัน การออกไปเที่ยวที่บ้านเหมืองกุง ไม่เพียงแต่จะได้เครื่องดินเผาจากฝีมือการปั้นของตนเองกลับบ้านไป เศษดินเหนียวและคราบเปื้อนจากการเรียนรู้ที่ติดตัวกลับไปด้วยนั้นก็เป็นหลักฐานยืนยันในความตั้งใจรักษาภูมิปัญญาชาวบ้านให้ยังคงสืบต่อไป และสืบสานประวัติศาสตร์ที่มีมาตั้งแต่โบราณไปพร้อมๆ กัน
อ้างอิง :

Amazing Thailand, Museum Thailand

กล้าเปื้อนเพื่อเปลี่ยน